The Seven SHes of Cultural
Entomology
در آيين‌هاى باستانى
ايران براى هر جشن خوانى گسترده مى‌شد كه داراى انواع خوراكى‌ها بود. خوان نوروزى
هفت سين نام داشته و به بازگویی دو نکته نیاز دارد. نخست اینکه، هفت سین بر
پايۀ عدد مقدس هفت می‌باشد که در سال‌های دور تقدس خویش را از آيين مهر يا ميترا
دریافت کرده است. در اين کیش هفت مرحله وجود داشت تا آدمی به مقام والا و آسمانى برسد.
به همین خاطر است که عدد هفت براى انسان‌ها گرامی بوده و آن را در بسیاری از باورها،
پدیده‌ها، رفتارها، نام‌ها و یا نمادهاى گوناگون می‌بینیم؛ مانند هفت آسمان، هفت
پیکر، هفت تیر، هفت خط، هفت خوان، هفت دريا، هفت رنگ، هفت سر، هفت شهر عشق، هفت گياه، هفته
و ... .
نکتۀ دیگر آنکه، در بسيارى از نوشته‌های تاريخى
آمده است كه هفت سين نخست به شکل هفت شين بود ولی بعدها بدين نام تغيير
يافت. شمع، شراب، شيرينى، شهد، شمشاد، شربت و شقايق يا شاخه نبات سفرۀ هفت شين را
تشکیل می‌داده‌اند.
نظریه‌های گوناگونی دربارۀ چگونگی تغییر
سین به شین وجود دارد. عده‌ای ورود اسلام به ایران و ممنوعیت شرابخواری و برخی
دیگر ورود کالاهای چینی به سرزمین آریایی‌ها را به عنوان دلیل این تغییر بازگو می‌کنند
(بن‌مایه). به هر روی، می‌بینیم که شهد-انگبین- به عنوان یکی از شین‌های
هفت شین در پیش از 1500 سال پیش بوده و هنوز هم کندو-نماد شهد- مهمان سفره‌هایمان است!
اندیشیدم که اگر
در آن زمانه و یا آن شرایط می‌زیستیم، آیا باز هم می‌توانستیم یک هفت شین کخ‌شناسی
فرهنگی داشته باشیم؟! انگیزه‌ای یافتم تا با نگاهی مثبت و غیرخودخواهانه، هفت شین
مقدس کخ‌شناسی را بشناسانم. امیدوارم که پسندیده گردد:
شاپرک یا شب‌پره- دلدادۀ شب‌زنده‌داری که
سرانجام جان خویش را پیشکش دلبرش کرد.*
شپش- آن همسفری که هیچ‌گاه تنهایمان
نخواهد گذشت. او درون جامه، میان موهای سر و یا جاهای دیگر زندگی نموده و همواره
ما را همراهی می‌کند.
شپشک- شیرینی‌دوستی که بیشتر زندگی‌اش را
به گیاهان چسبیده و شیرۀ تن ایشان را می‌مکد.
شته- شیرینی‌دوست دیگری که زمود (Role) گاو شیرده را برای مورچه‌ها بازی می‌کند.
شهد- همان انگبین پارسیان یا عسل تازیان و
شین یکسان در هفت شین‌های کخ‌شناسی فرهنگی و ایرانیان پیش از اسلام است.
شیخک- کخ بردبار و زیرکی که ساعت‌های
درازی را برای به دست آوردن خوراک خویش به انتظار سپری می‌نماید؛ ولی، آدمیان این
رفتار وی را با نیایش همنوعان خویش یکسان می‌پندارند!
البته در راستای احترام به جایگاه دین‌باورانی
که دین و ادعای بندگی را ابزار دروغ و کسب درامد ننموده‌اند، الاکلنگ که یکی دیگر از
نام‌های پارسی و زیبای این جانور است، گزینۀ شایسته‌تری برای کاربرد خواهد بود.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر