این پژوهش به صورت سمینار دوی دورۀ
دکترای حشره‌شناسی کشاورزی در فروردین ماه 1388 و دانشگاه تهران ارائه گردیده است.
اکنون چکیدۀ آن را خواهیم خواند:
امروزه جنبه‌های بسیار گستردۀ ارتباط
حشرات با جوامع انسانی برای پژوهشگران شناخته شده است. به همین سبب، علاوه بر زمینه‌های
معمول پژوهش‌های حشره‌شناسی که به بررسی ویژگی‌های زیستی، بوم‌شناختی، کاراندام‌شناختی
و ... می‌پردازد، بسیاری از محققان به اثرات فرهنگی (Cultural Entomology)، اجتماعی (Ethnoentomology)
و ادبی (Literary Entomology & Entomological Literature) این موجودات بر
جامعۀ بشری نیز توجه کرده‌اند. کشور باستانی ایران که مهد تمدنی چند هزار ساله می‌باشد
نیز از این قاعده مستثنی نبوده و زیاگان غنی حشرات آن، به شیوه‌های گوناگون، زندگی
مردمان را متأثر ساخته است. در عین حال، پژوهش‌های اجتماعی- فرهنگی در کشورمان بسیار
ناچیز بوده‌اند. با توجه به ماهیت و تفاوت‌های زبان و فرهنگ ملت‌های مشرق زمین با
فرهنگ‌های اروپایی- آمریکایی و تنوع گویش‌ها و زبان‌های رایج در میهنمان، برقراری
ارتباط گفتاری- نوشتاری شایسته میان جامعۀ جهانی و حشره‌شناسان ایرانی، بین پژوهشگران
داخلی و عموم مردم به ویژه روستاییان یا کارشناسان ترویج کشاورزی و همچنین
قانونمندسازی سبک گفتار و نوشتار آنان و پرهیز از سلیقه‌های شخصی دارای اهمیت
ارزنده‌ای می‌باشد.
تاکنون چند کتاب توسط حشره‌شناسان کشورمان برای پاسخگویی به نیاز
دانشجویان و سایر اقشار مرتبط با حشرات نگاشته شده است که بیانگر ضرورت موضوع مورد
بحث و درخور ستایش و قدردانی می‌باشد. ولی اگر نگاهی دقیق‌تر به آنها بیندازیم، به
برخی کاستی‌هایشان از قبیل تعداد کم واژه‌ها، کم‌توجهی به مبانی زبان و ادب فارسی،
استفادۀ انحصاری از زبان معیار، عدم بهره‌گیری از نظرات تمامی پژوهشگران یا نویسندگان
علاقه‌مند و غفلت از عبارات تخصصی حشره‌شناسی پی خواهیم برد. بنابراین سعی بر آن
شد تا با کوشش فراوان و انجام برنامه‌ریزی‌های دراز مدت گام مؤثری در راه کاهش نسبی
مشکل برداشته شود.
امروز که چهار سال از شروع این پژوهش
علمی، اجتماعی، ادبی و فرهنگی می‌گذرد، بیش از 16000 واژه یا عبارت مرتبط با دانش
حشره‌شناسی در قالب کتابی به اسم فرهنگ مقدماتی حشره‌شناسی و علوم وابسته به
آن ( An Elementary Dictionary
of Entomology and Related Sciences) و یک نرم‌افزار تحت برنامۀ بابیلون (Babylon) با نام حشره‌نامه
(Entomoglossary) فراهم گردیده است. مهمترین دستاوردهای این تحقیق عبارت است از:
بررسی ده‌ها عنوان کتاب، مقاله و سایر اسناد علمی متعلق به پژوهشگران سراسر کشور و
توجه به عقاید و سلیقه‌های آنان، اعمال نظرات فرهنگستان‌های علوم و زبان و ادب
فارسی، جمع‌آوری و کاربرد گویش‌های محلی بیش از 30 شهرستان و 15 استان کشور، ساخت
بیش از صد واژۀ تازه برای کلمه‌های بیگانه در زمینه‌های مختلف و با توجه به مبانی
علمی و ادبی، لحاظ نمودن عبارات مترادف و نام انواع گیاهان یا جانوران میزبان
حشرات، مبنا قرار دادن زبان و نوشتار آمریکایی و توجه به انواع نوشتارهای متداول و
نامتداول واژه‌ها. در عین حال، باور کلی بدین صورت است که تحقیق حاضر تنها پاسخی
اولیه به نیاز علمی- فناوری و فرهنگی جامعۀ ایرانیان یا فارسی‌زبانان مرتبط با
حشرات محسوب می‌گردد زیرا، عظمت و شکوه فرهنگ ایران زمین به این تحفۀ ناچیز بسنده
و خوشنود نخواهد شد. پاسداشت ارزش‌های علمی- فرهنگی ایران و پاسخگویی به نیازهای
روزافزون پژوهشگران کشورمان به تلاش یکایک دست‌اندرکاران نیازمند است. برخی راه‌های
گسترش این تحقیق عبارتند از: تکمیل مصاحبه‌های شخصی با سفر به استان‌هاو شهرستان‌های
مختلف؛ مرور منابع تازه (کتاب‌ها، نشریات علمی، پایان‌نامه‌ها و ...)؛ عزیمت به سایر
کشورهای فارسی زبان جهت مرور منابع، مصاحبه و گردآوری گویش‌های آنان؛ سفر به ایالات
متحدۀ آمریکا و کشورهای اروپایی جهت بهره‌گیری از نظرات اندیشمندان انگلیسی و فارسی
زبان؛ آماده‌سازی نسخه‌های فارسی- به انگلیسی کتاب و نرم‌افزار؛ تهیۀ واژه‌نامۀ
سازگار با تلفن‌‌های همراه رایج در کشور و ... .
پی‌نوشت: در مهر ماه 1388
خورشیدی، آقای دکتر جواد کریم‌زاده اصفهانی با استفاده از نام این پژوهش، وب‌نوشتی
به نام حشره نامه را راه‌اندازی نمود که البته دوامی
نداشته و از هیچ سنخیتی با دغدغه‌های پژوهشی کخ‌شناس برخوردار نبود. در بهمن ماه سال 1389،
ایشان این رهنمود را خطاب به نگارنده
بیان نمودند: «سلام. حشره‌نامۀ جنابعالی را خوانده و تحسین کرده‌ام. در ضمن نام
وبلاگ خودم را از شما کپی نکرده‌ام. انتخاب این نام بیشتر به این خاطر بود که
نوشته‌ای در مورد حشرات ارائه کنم. البته شما درست گفته‌اید که آن وبلاگ فعال
نبوده است. البته به دلیل آنست که مخاطب نداشت و گرنه، اینجانب فعالیت‌های مؤثرتری
داشته‌ام. اگر به وبلاگ اصلی من سر بزنید، متوجه
خواهید شد. به هر جهت از توجهتون ممنونم.»
در پاسخ به این پژوهشگر گرامی باید گفت: «نخست از شما سپاسگزارم که با رهنمود
خویش بر غنای این مجموعه افزودید. من هم نوشته‌های جنابعالی را خوانده و بهره‌مند
گشته‌ام. البته، دربارۀ نام حشره‌نامه نیز حرفی برای گفتن ندارم؛ جز آنکه پاسختان
را در اختیار خوانندگان قرار داده و داوری را بر عهدۀ ایشان خواهم نهاد.»
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر