تبلیغات پروانه‌ای: آبی‌ها

Butterfly Advertisements: Blues

آبی‌ها (Blues) به گروهی از پروانه‌های زیرتیرۀ Lycaeninae (تیرۀ Lycaenidae) گفته می‌شود که دارای بدنی کوچک، ظریف و باریک بوده و رویۀ بال‌هایشان اغلب به رنگ آبی می‌باشد. البته، ماده‌ها معمولاً تیره‌تر از نرها هستند و برخی از گونه‌ها نیز دارای دو یا چند فرم رنگی می‌باشند. همچنین، گونه‌های سردۀ Everes که دارای بخش‌های کشیدۀ ظریف و دم‌مانندی روی بال‌های پسین هستند، به نام آبی‌های دم‌دار (Tailed blues) خوانده می‌شوند. کرمینۀ (Larva) بسیاری از آبی‌ها عسلکی از خود تراوش می‌کنند که مورد علاقۀ مورچه‌هاست!

پروانۀ گلخوار لوبیا چشم بلبلی (Pea blue butterfly) Lampides boeticus Linnaeus که بیشتر با نام پروانۀ لوبیا (Bean butterfly) Lycaena boetica (Linnaeus) یا پروانۀ بنفش و آبی لوبیا شناخته می‌شود، مشهورترین گونه از این گروه در ایران با پراکنش گسترده است.

پروانۀ آبی دم‌کوتاه (Short-tailed blue) Everes argiades (Pall) نیز از استان‌های هرمزگان و بلوچستان گزارش شده است.

البته گونه‌ها و پروانه‌های آبی رنگ دیگری هم در گوشه و کنار کشورمان وجود دارند که مورد توجه این جستار نخواهند بود. در واقع، نگارنده بر آن است تا کاربرد این گروه از جانداران را به عنوان بخشی از تبلیغات پروانه‌ای بازبینی نماید:

1- سالنامه‌های پروانه‌ای (Butterfly Calendars)

چاپ، تولید، فروش، دریافت یا توزیع هدایای تبلیغاتی پدیده‌ای کاملاً آشنا برای مردمان امروزیست. گروه صنعتی صباح (واقع در شهرستان گنبد، استان گلستان) سالنامه‌ای را در زمستان سال 1388 خورشیدی منتشر ساخت که تصویر برجستۀ پروانه‌ای آبی رنگ و سایه‌اش بر نخستین صفحۀ آن رخ می‌نمود.

اسب، سگ، خوک، موش، بز و ... دارای سال ویژۀ خود هستند و مایۀ شگفتی است که چرا ما هنوز سال پروانه‌ای نداریم! در هر حال، چنین پیامی را می‌توان برای این هدیۀ تبلیغاتی متصور شد: «امیدواریم یک سال خوب و پروانه‌ای داشته باشید»

تقویم شکوفه‌ها نیز نام یک سالنامۀ کودکانۀ پروانه‌ای است و همانگونه که روی جلد آن دیده می‌شود، یک پروانۀ آبی رنگ به سوی گلی زرد پرواز می‌کند.

با توجه به گفتاورد پیامبر اسلام «فرزند صالح گلی است از گل‌های بهشت» که در پشت سالنامه چاپ شده بود، گویا تصویر رویه هم به همین نکته اشاره دارد. از سوی دیگر، ناشر تقویم شکوفه‌ها در سال پیش از آن (1389) سالنامه‌ای به نام تقویم فرزند صالح چاپ نموده بود.

و البته در این اثر، یک پروانۀ زرد به سوی گل آبی رنگ پرواز می‌کرد! انواع کخ‌ها مانند زنبور و پروانه نیز در صفحه‌های میانی تقویم دیده شدند.

2- ضیافت اولی‌ها (Festival of Pristines)

معاونت فرهنگی اجتماعی منطقۀ یک شهرداری توس‌آنجلس جشن و روزه‌گشایی بزرگی را در شهریور 1389 خورشیدی که همزمان با ماه رمضان 1431 پیغمبری بود، برای دختران تازه بالغ 10-8 ساله برگزار کرد. بر پایۀ باورهای اسلامی، دختران در سن نه سالگی به تکلیف رسیده و روزه بر آنان بایسته می‌شود. به بیان زیباتر، آنها نخستین بار در این سن است که به مهمانی خدا می‌آیند. در فراخوان برنامۀ یاد شده، گرچه می‌خوانیم که قاصدک‌ها به میهمانی خدا می‌روند، ولی گویا پروانه‌ها هم دعوت شده و مهمان خدا هستند!

3- د مثل دختر (D Like Daughter)

نام جشنواره‌ای است که به مناسبت روز ملی دختران (یکم ذی القعده) از سوی نهادهای گوناگون در توس‌آنجلس برگزار گردید (مهر 1389). پروانه‌های آبی رنگی که در گوشۀ آگهی‌ها دیده می‌شوند، دختران سرزمین ایران هستند.

فرزندان راستین نوشتۀ دیگری از نگارنده و برای پشتیبانی و شناخت حقیقت دخترهاست.

4- توی پروانه‌ای (Butterfly Thou)

معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری منطقۀ یازده توس‌آنجلس یک نوشتۀ تبلیغاتی با این مضمون را در ورودی باختری بوستان ملت نصب کرده است: «زندگی یک هنر است و تو یک هنرمند» (زمستان 1390).

با کمی دقت درمی‌یابیم که زندگی مانند گلزاری با گل‌های آبی رنگ است که آدمی همانند پروانه‌ای زیبا و آبی‌تر در آسمانش پرواز می‌نماید.

5- دانشجویان خراسان رضوی (Students of Khorasan Razavi)

اولین جشنواره فرهنگی دانشجویان خراسان رضوی با بخش‌های ویژۀ بیداری اسلامی و اخلاق پزشکی در توس‌آنجلس برگزار شد (خرداد 1391).

فراخوان این جشنواره دانشجویان استان خراسان رضوی را همانند پروانه‌های آبی، سبز و سپید ساده یا دنباله‌داری می‌دانست که به سوی بارگاه هشتمین پیشوای شیعیان پر کشیده‌اند.

6- مهمانان حریم رضوی (Guests of Holy Shrine)

معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی یکی از زیربخش‌های آستان قدس رضوی است که برنامه‌هایی مانند جشن، سخنرانی، مدیحه‌سرایی و بیان معارف را برای نیمۀ دوم ماه رمضان 1431 پیغمبری شناسانده و برگزار نمود. در فراخوانی که برای آگاهی مؤمنان پیش‌بینی شد، شرکت‌کنندگان پروانه‌های آبی رنگی هستند که به سوی باغ بهشت (حرم مطهر) پر می‌گشایند.

7- عباس آبی (Blue Abbas)

نیمه‌های تیر ماه 1390 بود که دانشگاه علوم پزشکی مشهد زادروز سه تن از بزرگان مذهب شیعه را گرامی داشت. در اثر هنری کنارۀ این تبلیغات، منش یا رفتار امام حسین، امام سجاد و حضرت عباس به ترتیب با خط و پروانۀ سرخ، سبز و آبی نمایش داده شدند. هنرمند ویژگی‌های جوانمردی، دلاوری و مهربانی ابوالفضل عباس را به رنگ آبی پیوند زده است.

8- فاطمۀ آبی (Blue Fatima)

برگزاری نمایشگاه‌های خیابانی یکی از فعالیت‌های مورد علاقۀ شهرداری توس‌آنجلس است. دو اثر هنری زیر همزمان با سالروز زایش دختر پیامبر اسلام روی پلی که رهگذران را میان بوستان ملت و بولوار سجاد جابجا می‌کند، دیده شد (خرداد 1391). آنها فاطمه‌ای آبی رنگ به همراه چند گونه پروانۀ دلداده را نشان داده‌اند.

9- رفتار آبی (Blue Behavior)

بنر تبلیغاتی بزرگی که از سوی فرماندهی انتظامی خراسان رضوی در ابتدای بولوار پیروزی و برابر دیدگان رهگذران گذاشته شده بود، احترام به قانون و برخی رفتارهای مرتبط با آن (دادگری، راستگویی و مهربانی) را با دو پروانۀ آبی و زرد نمایش می‌داد (تیر 1389).

10- آب‌بند چالیدره (Chalidarre Dam)

در تصویر زیر، یک منظرۀ زیبا از فصل‌های بهار و تابستان همراه با پروانه‌ای آبی و آراسته به نوار زرد رنگ پهن برای تبلیغ آب‌بند چالیدره و فضای گردشگری پیرامونش به کار گرفته شده است (اردیبهشت 1390).

11- دورنشان‌های سامسونگ (Samsung TVs)

شرکت سام‌سرویس- نمایندۀ رسمی سامسونگ در ایران- برای تبلیغ نسل تازۀ دورنشان‌های LED این شرکت که تصویرهای دو بعدی را به صورت سه بعدی نشان می‌دهد، به پروانه‌ها پناه آورده و گویی پروانه‌ها از درون نمایشگر به سوی بیننده پر کشیده‌اند (امرداد 1389).

این تابلوها به مدت چند ماه در خیابان سعدی توس‌آنجلس، که یکی از بازارهای قدیمی و محل فروش کالاهای صوتی و تصویری است، دیده می‌شد. بعدها، تصویر و پیامی بدین شرح در روزنامه‌ها چاپ گشت: «با خرید یک محصول سامسونگ، تمام لوازم خود را سامسونگ کنید! یا یک خانه پر از سامسونگ، با خرید یک سامسونگ!» (آبان 1389)؛ یعنی هر محصول سامسونگ یک پروانۀ آبی رنگ است.

تبلیغ دورنشان هوشمند سامسونگ هم اگرچه با کاربرد مستقیم تصویر پروانه همراه نبود، ولی نمایی از دیوان حافظ را به عنوان نمونه‌ای از 375 قابلیت این کالا گواه آورد (اردیبهشت 1391). در پنجمین پاره از ماهسرودۀ 237 می‌خوانیم:

شرح این قصه مگر شمع برآرد به زبان                                                          ورنه پروانه ندارد به سخن پروایی

12- آبی‌های خشخاش‌دوست (Poppyphil Blues)

نمایندۀ فروش محصولات میامی (Mayamay) در ویژه‌نامۀ سراسری مادر و کودک روزنامۀ خراسان برای تبلیغ نوعی صابون دارای روغن خشخاش از آبی‌ها یاری گرفت. گویی این جانوران نیز جذب بو، آرامش و لطافت حاصل از این ماده می‌شوند! (شهریور 1391)

13- خانۀ زیبایی آنا گیس (Anna Giss Beauty)

این آرایشگاه زنانه در بولوار کوثر شمالی (خیابان هشتم) جای دارد (فروردین 1391). شاید باید پروانه‌های آبی را بانوانی بدانیم که چهره و گیسوی خویش را در آنا گیس آرایش می‌کنند!

14- لباس زیر مادام بلورین (Underwear of Crystalline Madam)

فروشگاه مادام بلورین در انتهای خیابان امیرکبیر (پنجراه سناباد) توس‌آنجلس جای دارد (مهر 1389).

در این تصویر، نام و رنگ‌های دلپسند آقایان (آبی) و بانوان (صورتی) به کار گرفته شده است؛ ولی می‌بینیم که یک پروانۀ آبی رنگ بر فراز نام مادام بلورین پرواز می‌کند. آیا این پروانه آقاست یا به بانوان وابستگی دارد؟!

در پایان، به طور کلی نتیجه‌گیری می‌شود که پروانه‌های آبی رنگ نماد زیبایی، آرامش و آسودگی خیال هستند. همچنین، دیدیم که پروانه‌های مربوط به بندهای ضیافت اولی‌ها و د مثل دختر نمادی از زنان و دختران کشورمان می‌باشند. از سوی دیگر، می‌دانیم مردان علاقۀ بیشتری به رنگ آبی داشته و همچنان که در بالا اشاره شد، آبی‌های ماده (Female blues) دارای رنگ‌های تیره‌تر هستند. تصویر زیر نیز پروانۀ مادۀ L. boeticus را نشان می‌دهد.

بنابراین، شاید بهتر باشد که وابستگی بیشتر و طبیعی‌تر رنگ آبی به آقایان حفظ گشته و در تبلیغات زنانه از رنگ مورد علاقۀ ایشان (صورتی) بهره‌برداری گردد.

بن‌مایه‌ها

مدرس اول، مهدی 1376. فهرست آفات کشاورزی ایران و دشمنان طبیعی آنها. ویرایش دوم، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، 429 صفحه.

Triplehorn, C. A. & N. F. Johnson. 2005. Borror and Delong's Introduction to the Study of Insects. 7^th edition. Thomson Brooks/Cole. USA.