تبلیغات پروانه‌ای: دنباله‌دارها

Butterfly Advertisements: Taileds

پروانه‌ها ممکن است دارای زوائد دم‌مانند (Tail-like prolongations) در بال‌های پسین خویش باشند. بسیاری از گونه‌های زیرتیرۀ Papilioninae (تیرۀ چلچله‌پروانگان Papilionidae) از ویژگی یاد شده برخوردارند. چهار گونه از اعضای این آرایه (Taxon) که در بخش‌های گوناگون ایران پراکنده‌اند، عبارتند از: الف- پروانۀ دم‌چلچله‌ای ببری Papilio alexanor (Esper)

ب- پروانۀ دم‌چلچله‌ای ماکائون Papilio machaon Linnaeus

ج- پروانۀ دم‌بلند Iphiclides podalirius (Linnaeus)⁽¹⁾

د- و گونۀ Zerynthia cerisyi Godart .

گونه‌هایی مانند Actias luna (L.) و Urania fulgens (Walker) که به ترتیب از تیره‌های Saturniidae (زیرتیرۀ Saturniinae) و Uraniidae هستند، نیز دارای دنباله‌های مشابه بوده و در دیگر نقاط گیتی یافت می‌شوند.

البته، ممکن است فرورفتگی‌های کنگره‌مانند یا دم‌های مویی (Hair-like tail) هم در کنارۀ پسین دومین جفت از بال برخی پروانگان دیده شود. پروانۀ Polyommatus daphnis Denis & schiffermüller (تیرۀ Lycaenidae) که در کوهستان‌های البرز مرکزی و زاگرس (استان‌های آذربایجان شرقی، مازندران و همدان) پراکنش دارد، یکی از این گونه‌هاست و جنس نر آن را در تصویر زیر می‌بینیم.

ویژگی اخیر دستکم در سه تیره از زیاگان (Fauna) پروانه‌های ایران دیده می‌شود که عبارتند از Hesperiidae (گونۀ Eogenes alcides Herrich-Schäffer)، Lycaenidae (گونۀ Neozephyrus quercus (Linnaeus)) و Nymphalidae (گونه‌های Epinephele wagneri Herrich-Schäffer، Maniola jurtina (Linnaeus) و Satyrus persephone Hübner).

نوشتاری که پیش روست، کوشش می‌نماید تا گوشه‌ای از حضور پروانگان دنباله‌دار (دارای زوائد بلند یا کوتاه) در تبلیغات پروانه‌ای را نمایان ساخته و به بررسی بار معنوی یا مفهوم مجازی دنباله (Tail) بپردازد.

1- پروانه‌های بانک اقتصاد نوین (Butterflies of EN Bank)

با نیت خیر شما پروانه‌ها پر می‌گیرند شعاری است که طی خرداد ماه 1389 جهت دلگرمی نیکوکاران برای سپرده‌گذاری و شرکت در قرعه‌کشی حساب‌های قرض‌الحسنۀ پس‌انداز سر داده شد. گویا مراد از پر گرفتن پروانه‌ها، فرزندان افراد خیر هستند. تصویر دخترک زیبارو و پروانه‌ها که در آگهی به چشم می‌خورد را هم می‌توان گواهی بر نیا و جنسیت فرشتگان دانست.

البته با توجه به این واقعیت که در زیر تصویر مبلغ و نوع پاداش نقدی ویژۀ سپرده‌گذاران نوشته شده بود، شاید طراحان این تبلیغات به طور غیرمستقیم کوشیده باشند تا انواع وام‌ها، تسهیلات مالی و هدایای دیگر را نیز به شانس یا پروانه‌های بخت تشبیه نموده و بتوانند مخاطب و سپرده‌های بیشتری را جذب کنند!

پس از چند ماه، برندگان خوش‌شانس بانک اقتصاد نوین طی آگهی‌هایی با عنوان شادی پروانه‌ها به همگان شناسانده شدند. ایشان کمک هزینۀ خرید خرید خودرو، لوازم خانه، صنایع دستی، سفر زیارتی و محصولات مالی و بیمه‌ای را دریافت کردند.

در تبلیغات پنجمین دورۀ قرعه‌کشی جوایز حساب‌های قرض‌الحسنۀ پس‌انداز که طی ماه‌های پایانی سال 1389 انجام می‌شد، مشخص گردید که پروانه‌ها با جوایز دوست داشتنی پر می‌گیرند.

آگهی دیگر نشان داد که پروانه‌ها به جایزه تبدیل می‌شوند و بالعکس!

در این تبلیغات، پروانه‌ها را می‌توان همان پاداش‌های سپرده‌گذاری در نظر گرفت.

2- پاداش‌های بانک ملی ایران (Prizes of Bank Melli Iran)

پارچه‌نوشتۀ زیر دربارۀ سی و سومین مرحلۀ قرعه‌کشی حساب‌های قرض‌الحسنۀ پس‌انداز بانک ملی ایران (بزرگترین قرعه‌کشی شبکۀ بانکی کشور) است (اردیبهشت 1391). چهار پروانۀ زرد و سرخ دنباله‌دار و آبی پاداش‌های ارزنده را به شهروندان توس‌آنجلس گوشزد نموده‌اند.

3- کارت‌های هدیه (Gift Cards)

چند پروانۀ دنباله‌دار سرخابی که همرنگ با یک گیاه دارای برگ‌های قلبی شکل هستند، کارت‌های هدیۀ بانک سپه را برایمان می‌آورند و یا شاید بتوان گفت که گل و پروانه به کارت هدیه تبدیل می‌شوند!

نمونۀ تقریباً مشابه از این نوع تبلیغ در فروشگاه پاییز دیده شد (اردیبهشت 1391).

فروشگاه پاییز در بولوار کوثر جنوبی (میان خیابان‌های دهم و دوازدهم) جای دارد.

بانک تجارت نیز همزمان با روز مادر، روز زن و یا زادروز دختر پیامبر اسلام فروش کارت‌های هدیۀ خویش را تبلیغ می‌نمود (اردیبهشت 1391).

4- جشنوارۀ بعد سوم (Third Dimension Festival)

این جشنواره از سوی نمایندگی فروش محصولات LG در ایران (شرکت گلدیران) طی تابستان 1389 برگزار گشت و دو نوع از پروانه‌ها در آگهی‌های فراخوانی‌اش نقش ایفا نمودند. گروه نخست، پروانه‌های معمولی و ناشناسی بودند که در هوای دلپسند تابستانی به صورت خوش و خرم و در حال بازیگوشی دیده می‌شوند. گروه دیگر، انواع دنباله‌دار هستند که نویدبخش جوایز ارزنده می‌باشند. زوائد درازی که در بال‌های ایشان وجود دارد، تداعی‌کنندۀ خبر یا امانتی پربها و ارزشمند از سوی پیک (پروانه) است.

5- محصولات اسوس (Asus Products)

فروشگاه تخصصی تولیدات شرکت Asus، کالاهای خود را در هوای نیمه‌ابری بهاری و همراه با پروانه‌های دنباله‌دار به خریداران نمایانده است (مهر 1389).

6- بهار پروانه‌ای (Butterfly Spring)

در نوروز سال‌های 1390 و 1391، روابط عمومی شورای اسلامی شهر و شهرداری طرقبه با یاری دنباله‌دارها به همشهریان و گردشگران شادباش گفتند.

در سال نخست، معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری منطقۀ هشت توس‌آنجلس نیز برنامه‌ای با عنوان ایستگاه‌های بهارانه 90 ترتیب داده و انواع گوناگونی از پروانه‌های ساده و دنباله‌دار را در بنرهای تبلیغاتی آن جاسازی نموده بود.

مجموعۀ فرهنگی ورزشی ارمغان برنامۀ کاری خویش در نوروز 1391 را در دو آگهی روزنامه‌ای اعلام کرد. یک پروانۀ دنباله‌دار چگونگی فعالیت مجموعه و سلامت را به ارمغان می‌آورد! (اسفند 1390)

7- ماه‌های پروانه‌ای (Butterfly Months)

شهرداری توس‌آنجلس همزمان با فرا رسیدن ماه مهر و بازگشایی دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌های کشور، برآمدن مهر دانش‌اندوزی را به آینده‌سازان ایران شادباش گفته است (مهر 1390). این رخداد توسط چند پروانۀ دنباله‌دار رنگارنگ نوید داده شد.

با نگاهی به پوسترهای تبلیغاتی که در پشت شیشۀ برخی از فروشگاه‌های توس‌آنجلس خودنمایی می‌نمود (تابستان 1391)، درمی‌یابیم که رمضان هم یک ماه پروانه‌ای است.

جای شگفتی است که جشن روزه‌گشایی و پایان ماه رمضان نیز یک روز پروانه‌ای به شمار می‌آید!

8- محمد پروانه‌ای (Butterfly Muhammad)

تبلیغات زیر که نشان از چرخش پروانه‌ای دنباله‌دار در پیرامون محمد- پیامبر اسلام- دارد، همزمان با برانگیزش وی به این جایگاه در توس‌آنجلس دیده شد (خرداد 1391).

9- بیماران پروانه‌ای (Butterfly Patients)

تصویر زیر دو نمونه از تبلیغات یک پزشک در صفحۀ ویژۀ مردم و پزشکان را نشان می‌دهد (تابستان 1391). هر بیمار پروانۀ سپید دنباله‌داری است که به سوی پزشک پر می‌گشاید!

10- هفتۀ سلامت (Health Week)

سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات یکی از نهادهای شهرداری توس‌آنجلس است که هفتۀ سلامت (هجدهم تا بیست و چهارم فروردین) را پاس می‌دارد. آنها مراقبت در برابر بیماری‌ها [= تندرستی یا سلامت] را همانند پروانۀ آبی دنباله‌داری پنداشته‌اند که به سوی خانه‌های شهرنشینان پرواز می‌کند.

11- کار پروانه‌ای (Butterfly Work)

دست‌اندرکاران بوستان ملت گفتاوردی را به شهروندان یاداوری نموده‌اند: «از حرف ملایم و کار ملایم همه کار برآید» (زمستان 1390).

با توجه به تصویر پس‌زمینه در می‌یابیم که سخن نرم و کار پیوسته به ترتیب همانند پروانه‌های دنباله‌دار زیبا و پرواز ایشان به سوی گل‌ها می‌باشد.

12- سروش بیداری (Rouse Oracle)

سروش بیداری نام بیست و نهمین دورۀ مسابقات فرهنگی هنری دانش‌آموزان استان خراسان رضوی است. فارغ از ارتباط بالقوه‌ای که میان فضای سرسبز و دلپذیر اردوگاه شهید رجایی، طبیعت بهاری بنر تبلیغاتی مسابقه و پروانه‌ها می‌توان متصور بود، شاید یک ارتباط زیبا نیز میان پروانه‌ها و بخش‌های گوناگون مسابقات برقرار باشد.

همان گونه که تصویر نشان می‌دهد، پروانه‌های سرخ رنگ با هنرهای آوایی و نمایشی پیوند خورده‌اند و یک پروانۀ آبی دنباله‌دار با بخش ادبی پژوهشی در ارتباط است.

13- زیبایی شیلا (Shila Beauty)

زیبایی شیلا توسط سه پروانۀ سبز دنباله‌دار زیبا به ارمغان آورده شده است. مدیر آرایشگاه نیز سه مژده به مشتریان می‌دهد: «با ما زیباترین عروس سال شوید»! «شما می‌توانید با کمترین هزینه بهترین کار را از ما بخواهید»!! و «با 27 سال سابقۀ کار در خدمت بانوان محترم»!!! (روزنامۀ خراسان- امرداد 1391).

14- سیسمونی نوزاد سیتی بی‌بی (Citi Bayby Sismoni)

در شکل زیر، پیشکش‌هایی که از سوی خانوادۀ مادر برای کودک به دنیا نیامده آورده می‌شود با یک پروانۀ زرد دنباله‌دار نوید داده شده است (اردیبهشت 1391). فروشگاه سیتی بی‌بی در بولوار پیروزی (میان خیابان‌های 32 و 34) جای دارد.

15- بیمۀ توسعه (Toseae Insurance)

یک پروانۀ آبی رنگ دنباله‌دار برآمده از بیمه و توسعه یا بیمۀ توسعه یا حتی توسعۀ بیمه است!

16- بستنی و فالودۀ مرکزی (Central Ice Cream & Float)

این فروشگاه که در میدان مرکزی شهر طرقبه قرار دارد، از تصویر زیر برای تبلیغ روی کنارۀ پایینی شیشه‌های خویش بهره گرفته است.

با نگاه به تصویر متوجه می‌شویم که بستنی و فالودۀ پروانه‌ای هم وجود دارد!

17- فتومدیا (Photo medya)

یک خط و دو پروانۀ دنباله‌دار سرخابی پیرامون نام عکاسی فتومدیا در بولوار پیروزی (پس از میدان حر و نرسیده به چهارراه کوثر) را فراگرفته‌اند (فروردین 1390).

18- تبلیغ همسود (Party Advertisement)

شیرینی‌سرای محفل و استودیو فیلم و عکس جزر و مد که همسایۀ یکدیگر در فاصلۀ میان خیابان‌های امام خمینی 66 و 68 هستند، یک همکاری تبلیغاتی انجام داده‌اند: دیوار از شیرینی‌فروش و هزینۀ تابلو از عکاس!

همان‌گونه که دیده می‌شود، پروانه‌ای دنباله‌دار و فرشته‌وش که رنگ سرخ خود را از شیرینی‌فروشی گرفته است، رو به سوی استودیوی فیلم و عکس پرواز می‌کند. نمونۀ دیگری از این نوع پروانه در گوشۀ راست تابلوی فروشگاه خوشخواب نفیس طوس (در بولوار فرهنگ) دیده شد (امرداد 1391).

پروانۀ سپیدی که در گوشۀ دیگر تصویر است، گویا به پروانۀ کخ‌پیله اشاره می‌نماید.

با توجه به آنچه گذشت، نتیجه‌گیری می‌شود که:

1- دنباله‌ها را می‌توان نوعی پیک شادی دانست. برای مثال، آنها آمدن بهار، ماه‌های مهر و رمضان و یا جشن روزه‌گشا، کارت‌های هدیه، جایزه‌های گرانبها، خدمات ارزنده، تندرستی و موارد مشابه را مژده می‌دهند.

2- تصویری که از پروانه‌های دنباله‌دار نشان داده می‌شود، تشابه زیادی با شکل ظاهری و رنگبندی گونه‌های موجود در ایران ندارد. هنرمندان کوشیده‌اند تا رنگ‌های شاد (قرمز، سرخابی و زرد) یا آرام‌بخش (آبی، سبز و سپید) را برای فزون‌بخشی اثر پروانه‌ها و دنباله‌هایشان به کار گیرند. همچنین توجهی به محل واقعی دنباله‌ها نمی‌شود؛ یعنی معمولاً آنها را در کنارۀ عقبی-بیرونی بال‌های پسین یا در انتهای شکم قرار می‌دهند!

بن‌مایه‌ها

محمدیان، حسنیار 1379. پروانه‌های ایران (روز پروازها). مرکز نشر سپهر، تهران، 154 صفحه.

مدرس اول، مهدی 1376. فهرست آفات کشاورزی ایران و دشمنان طبیعی آنها. ویرایش دوم، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، 429 صفحه.

میرکریمی، اسدالله 1382. پروانه‌های مهم ایران- راسته بالپولکیها (Lepidoptera) اطلس رنگی، شکل‌شناسی، زیست‌شناسی، اکولوژی، طبقه‌بندی و نقش آنها در کشاورزی و محیط زیست. نشر علوم کشاورزی، تهران، 424 صفحه.

Triplehorn, C. A. & N. F. Johnson. 2005. Borror and Delong's Introduction to the Study of Insects. 7^th edition. Thomson Brooks/Cole. USA.

آگاهی بیشتر دربارۀ عکس

⁽¹⁾ این گونه در روستای زشک (شهرستان طرقبه شاندیز، استان خراسان رضوی) یافت می‌شود.