An Entomological Looking
at the "From the Silence"
پس از نگاه کخ‌شناختی به گزیده‌ی زیباترین اشعار فریدون مشیری بر آن شدم تا یکی دیگر از آثار این سراینده
را بررسی نمایم. نسک از خاموشی که دارای 48 سروده و 173 صفحه می‌باشد، هدیه‌ای
ارزشمند است که سال‌ها پیش دوستی گرم‌مزاج آن را به نگارنده پیشکش نمود. در مقام
مقایسه، این دفتر دارای سروده‌های کمتر و طولانی‌تری نسبت به آثار برگزیدۀ فریدون
هست؛ البته شش سروده نیز در هر دو اثر آورده شده‌اند و هر دوی آنها دارای غنای کخ‌شناختی مشابه می‌باشند.
چهار مرتبه واژگان و مفهوم‌های کخ‌شناختی
در این اثر نام برده شده است که عبارتند از: پرنیان (2) و پروانه (2).
فریدون همانند پروین اعتصامی به کاربرد واژۀ پرنیان علاقه داشته است؛ با این تفاوت که پروین در دیوان شش
هزار بیتی خویش سه بار از آن استفاده کرده است ولی فریدون در مجموعه‌ای کوچک از
سروده‌های خویش دو بار! پروین گلبرگ گل‌ها را همانند پرنیان می‌داند؛ ولی فریدون
ابر و آسمان را. او خواب شبانه در همراهی ماه و ستارگان و ابر- یا شاید گذر شبانۀ
ماه از میان ابر!- را چنین توصیف می‌کند [صفحۀ 33]:
شب‌های لاجوردی،
بر پرنیان ابر
همراه لای لای خموش ستاره‌ها
می‌شد چراغِ رهگذرِ دشتِ خواب، ماه
مشیری یکی از سروده‌های خویش را به رویداد
پا گذاشتن آدمی بر کرۀ ماه اختصاص داده و جایگاه آسمانی خداوند را پرنیان‌وش می‌داند
[ص 48]:
آن باغبان خفته روی پرنیان عرش
آیا نخواهد دید؟
یا پرسید:
کو «ماه»؟
کو «ناهید»؟
کو «خورشید»؟
از سوی دیگر، واژۀ پروانه به شیوه‌های
مستقیم و غیر مستقیم و در دو مانک کاملاً متفاوت کاربرد داشته است. سراینده تابش
پرتوهای خورشید به زمین را مانند پرواز پروانگان به سوی اوج آسمان می‌داند! در
واقع، او برای اشاره به روشنی هوا و دمیدن خورشید پس از یک باران بهاری گفته است [ص 140]:
آنگاه:
دریای روشنائی در نیلی سپهر
معراج شاعرانۀ پروانگان نور
در هالۀ بزرگ سپیده،
ظهور مهر!
سرانجام، روحیۀ حساس و شاعرانۀ فریدون به
گلایه از آلودگی طبیعت هم زبان گشوده و نسیم بیجان را همسان پروانۀ پر سوخته می‌پندارد
[ص 166]:
چه می‌گذشت آنجا
که جای نازِ گل و سازِ باد و رقصِ درخت
به جای خندۀ بخت
غبار مرگ بر اندام برگ می‌بارید
نسیم،- سوخته پر- می‌گریخت، می‌افتاد!
درخت، جان می‌داد!
امید است دیگر سروده‌های فریدون مشیری در
آینده بررسی شوند و نوشتار کوتاه کنونی نیز آنچنان مورد توجه دوستداران فرهنگ و ادب
پارسی و کخ‌شناسی فرهنگی قرار گرفته باشد که با بیان دیدگاه‌های خویش بر غنایش بیفزایند.
بن‌مایه
مشیری، فریدون 1375. از خاموشی. چاپ ششم (1382)، انتشارات سخن، تهران،
173 صفحه.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر